Lỗi Motor Overheating – Động cơ quá nhiệt và nguyên nhân

Ngày đăng: 10/09/2025

18 Lượt xem

0 Đánh giá

Mục lục [Ẩn]

1. Lệch khớp nối và chi tiết truyền động (Misaligned couplings and drive components)
2. Mòn ổ bi và nhiễm bẩn (Bearing wear and contamination)
3. Quá tải hoặc kẹt cơ khí (Overloaded or binding mechanical systems)
4. Thông gió kém, cản trở lưu thông khí (Poor ventilation and airflow restrictions)
5. Sai lực căng dây đai và sự cố truyền động (Incorrect belt tension and drive problems)
6. Nhiệt độ môi trường và yếu tố xung quanh (Ambient temperature and environmental factors)
Chẩn đoán bằng “dấu hiệu nhiệt”
Chú thích kỹ thuật

Thông thường, khi động cơ bị quá nhiệt (motor overheating), nhiều người hay đổ lỗi cho hệ thống điện. Nhưng trên thực tế, các vấn đề cơ khí mới thường là nguyên nhân chính. Khi động cơ nóng hơn mức thiết kế, thường có một lực cản hoặc tải trọng nào đó khiến nó phải làm việc quá sức.

Các vấn đề cơ khí tạo ra mẫu phân bố nhiệt đặc trưng (thermal signatures), giúp kỹ thuật viên dễ dàng chẩn đoán hơn so với suy nghĩ thông thường.

Nếu bạn có một động cơ thường xuyên chạy nóng hoặc liên tục gặp sự cố hỏng linh kiện, hãy bắt đầu kiểm tra từ 6 nguyên nhân cơ khí phổ biến sau:

1. Lệch khớp nối và chi tiết truyền động (Misaligned couplings and drive components)

Khớp nối (coupling): chi tiết nối trục động cơ với tải (máy bơm, băng tải…).
Khi trục động cơ và trục tải bị lệch tâm hoặc lệch góc, sẽ sinh ra ma sát, rung động.
Ổ bi (bearing) phải làm việc nặng hơn, động cơ hút thêm dòng điện, sinh nhiệt tại cuộn dây.
Khớp nối mềm (flexible coupling) có thể giảm bớt hiện tượng này, nhưng chúng mòn nhanh và vẫn truyền ứng suất ngược về ổ bi.

2. Mòn ổ bi và nhiễm bẩn (Bearing wear and contamination)

Ổ bi (bearing): chi tiết giúp trục quay trơn tru.
Khi mòn → ma sát và lực cản tăng, động cơ phải làm việc nhiều hơn để duy trì tốc độ.
Bụi, hơi ẩm, hoặc mỡ bôi trơn kém chất lượng → làm tăng thêm lực cản.
Vấn đề trở thành vòng lặp: sinh nhiệt → mòn nhanh hơn → sinh thêm nhiệt → hỏng sớm.

3. Quá tải hoặc kẹt cơ khí (Overloaded or binding mechanical systems)

Quá tải cơ khí: khi động cơ phải kéo tải lớn hơn công suất thiết kế.
Kẹt cơ khí: dẫn hướng mòn, ổ trượt (linear bearing) hỏng, ray trượt (slideway) bị siết chặt → làm tăng lực cản.
Khi tải tăng dần do hao mòn hoặc bụi bẩn, động cơ hút thêm dòng để giữ tốc độ, nhưng dòng điện thừa sẽ biến thành nhiệt trong cuộn dây.

4. Thông gió kém, cản trở lưu thông khí (Poor ventilation and airflow restrictions)

Động cơ làm mát bằng luồng khí đối lưu (convection airflow) hoặc quạt gió.
Khi lá tản nhiệt (cooling fins) bị tắc, bộ lọc khí bẩn, hoặc bụi dầu bám đầy → khả năng tản nhiệt giảm mạnh.
Nếu động cơ đặt trong không gian kín, hoặc vị trí lắp đặt bất thường, đối lưu tự nhiên không đủ, khiến nhiệt bị giữ lại.

5. Sai lực căng dây đai và sự cố truyền động (Incorrect belt tension and drive problems)

Dây đai (belt) hoặc xích (chain): dùng để truyền động từ động cơ sang thiết bị.
Nếu dây đai căng quá → lực ngang (side load) tăng lên ổ bi → sinh nhiệt.
Nếu dây mòn hoặc hỏng → tạo rung động, tăng ứng suất.
Xích bị căng sai, bánh răng (sprocket) mòn → hiệu ứng tương tự.
Ngay cả dây đai căng đúng, nhưng puly lệch hoặc dây xuống cấp cũng gây ra vấn đề.

6. Nhiệt độ môi trường và yếu tố xung quanh (Ambient temperature and environmental factors)

Nhiệt độ môi trường cao → giảm hiệu quả tản nhiệt tự nhiên của động cơ.
Nguồn nhiệt xung quanh (lò nung, máy hàn, động cơ khác) làm tải nhiệt tăng thêm.
Đặt động cơ trong tủ điện kín hoặc tủ điều khiển → tạo “điểm nóng” (hot spot).
Ngay cả ánh nắng trực tiếp cũng có thể làm vỏ động cơ nóng lên, ngay cả khi động cơ không chạy.

Chẩn đoán bằng “dấu hiệu nhiệt”

Động cơ chỉ nóng khi chạy tải → thường do quá tải hoặc kẹt cơ khí.
Động cơ nóng dần theo thời gian → ổ bi mòn hoặc nhiễm bẩn.
Động cơ chạy tốt mùa lạnh nhưng nóng vào mùa hè → vấn đề thông gió/tản nhiệt.

Hãy coi nhiệt độ là triệu chứng gợi ý vấn đề cơ khí, thay vì chỉ tìm giải pháp điện như tăng dây dẫn hoặc lắp quạt làm mát lớn hơn.